Pasja vs mistrzostwo
„Znajdź swoja pasję i rób to co kochasz”, „Zamień swoją prace na pasję”, „Rob to co kochasz”
Takie teksty znajdziemy w wielu poradnikach mówiących o wyborze kariery. Ja mam na ten temat zupełnie inne zdanie. Praktyczne? Cyniczne? Może.
W tym temacie zgadzam się z tym o czym pisze Cal Newport autor książki „So good that they can’t ignore you”. Wiara, że wystarczy pasja żeby lubić swoja pracę to pułapka.
Po pierwsze im bardziej skupiamy się na tym, że musimy znaleźć pracę, którą kochamy tym bardziej nieszczęśliwi jesteśmy gdy pracujemy w pracy, która nie jest naszą pasją.
Po drugie jak się okazuje pasja wcale nie jest wymagana do tego aby lubić swoją pracę. Według Newporta na satysfakcję z pracy wpływają głównie trzy czynniki:
Autonomia – czyli posiadanie kontroli nad tym na co poświęcamy czas w pracy, możliwość podejmowania samodzielnych decyzji
Fachowość – poczucie, że jestem dobry w tym co robię, możliwość bycia coraz lepszym i perspektywy rozwoju
Zależność – czyli poczucie, że to co robimy ma wpływ na innych, komuś przydaje się do czegoś
Jak w takim razie znaleźć pracę, która da nam satysfakcję i oferuje te trzy wartości? Sprawić, że to my będziemy mogli wybierać między ofertami. Znaleźć zawód, który odpowiada naszym umiejętnościom a przy okazji premiuje osoby, które stają się specjalistami w danej dziedzinie, a później systematycznie pracować nad tym aby zdobywać kluczowe dla danego zawodu umiejętności.
Dlaczego tak bardzo pociągają nas nagrania ludzi w programach typu „Mam talent”? Dlaczego z zapartym tchem oglądamy popisy artystów w cyrku? Wiem, bycie wybitnym programistą ma niewiele wspólnego z pracą w cyrku (chociaż niektórzy mogliby twierdzić inaczej). Z drugiej strony te dwa zawody mają ze sobą coś wspólnego – godziny poświęcone na to aby być coraz lepszym i systematyczna, świadoma praca nad konkretnymi umiejętnościami które robią wrażenie na innych, i za które inni są w stanie zapłacić. Co ważne oba te zawody oferują szansę rozwoju w miarę poświęconego czasu i premiują ludzi, którzy są na prawdę dobrzy.
Więcej o tym jak świadoma praca nad rozwojem naszych umiejętności wpływa na karierę możecie przeczytać w artykule „Recepta na sukces Malcolma Gladwella, czyli reguła 10 tys. godzin”
Zamiast pytać kim chciałbym zostać zapytaj „Jaki tryb życia chciałbym prowadzić?”.
Zamiast zastanawiać się co chciałbyś robić zastanów się jak chciałbyś żyć. Zastanów się jakie możliwości rozwoju kariery masz przed sobą, a później pomyśl jaki tryb życia oferują. Ciągłe podróże? Pewna praca od 8-16? Wymagająca intelektualnie praca za biurkiem? Gorzej płatna praca na rzecz innych?
Nawet w ramach jednego zawodu możesz mieć rożnego rodzaju możliwości – powiedzmy że chciałbyś być przedsiębiorcą w branży IT:
- Możesz chcieć założyć własny startup – robić ekscytujące rzeczy z ciekawymi ludźmi, mieć szansę na osiągnięcie dużego sukcesu ale równocześnie poświęcać bardzo dużo czasu na swoją pracę akceptując bardzo duże ryzyko (i stres) jaki wiąże się z założeniem startupu
- Możesz założyć jednoosobową firmę – prowadzić mały sklep internetowy, wykonywać zlecenia, robić strony internetowe – dzięki temu możesz mieć bardzo dużą autonomię w decydowaniu o tym nad czym, gdzie i kiedy będziesz pracować. Równocześnie prawdopodobieństwo, że będziesz zarabiać bardzo duże pieniądze jest dużo mniejsze niż w przypadku udanego startupu.
- Możesz też spróbować stać się drugim Michałem Szafrańskim – podjąć wysiłek stworzenia bardzo popularnego bloga lub kanału na Youtube – to ryzykowne posunięcie, wymaga systematycznego wkładania wysiłku w coś co może się nie udać, wymaga umiejętności z wielu dziedzin. Dochody pojawiają się zazwyczaj po długim czasie systematycznej pracy (pół roku, rok) i na początku może się okazać, że będziesz przez dłuższego czasu pracować na dwóch etach. Z drugiej strony w momencie osiągnięcia sukcesu taka praca oferuje spore profity finansowe, dużą autonomię i bardzo duże możliwości rozwoju.
Drugi przykład. Powiedzmy, że chcesz pracować w marketingu. Możesz wybrać pracę w dużej korporacji ze sporymi zarobkami, jasną ścieżką awansu, równocześnie wymagającą pracy po godzinach, w sporym stresie, zapewne w jednym z większych miast w Polsce. Możesz też wybrać mniejszą firmę, w mniejszym miasteczku – zapewne będziesz zarabiać dużo mniej ale koszty życia i wyrzeczenia jakie będziesz musiał ponieść też będą dużo mniejsze, z drugiej strony będziesz mieć mniej możliwości rozwoju i awansu a praca pewnie będzie bardziej odtwórcza.
Rozglądnij się, znajdź co najmniej 5 opcji kariery, zapisz plusy i minusy każdej z nich. Teraz zastanów się jak Ty chciałbyś żyć. Co Ci najbardziej odpowiada?
Skąd mam wiedzieć, że dobrze wybrałem?
Masz już kilka pomysłów i wyobrażeń na temat tego co chciałbyś robić. Skąd masz wiedzieć, że to dobry wybór? Najprawdopodobniej to co wiesz o danym zawodzie to częściowo prawda a częściowo tylko jakieś wyobrażenia, które wcale nie muszą odpowiadać rzeczywistości. Jak zdobyć więcej informacji? Zapytać.
Dla każdej ze ścieżek kariery wybierz co najmniej jedną osobę, która pracuje już w tym zawodzie i porozmawiaj z nią na ten temat. Najlepiej osobiście, jeśli nie ma innej opcji – mailowo lub telefonicznie.
Na początek zastanów się czy nie znasz osobiście takiej osoby albo czy danej pracy nie wykonuje któryś z Twoich znajomych lub znajomych Twoich znajomych. Możesz poszukać na forach branżowych, na serwisie LinkedIn. Możesz też zajrzeć na bardzo ciekawy portal Lifetramp, na którym rejestrują się osoby, które chcą podzielić się swoim doświadczeniem życiowym z innymi.
Jeśli nie znasz danej osoby napisz uprzejmego maila tłumacząc dlaczego się z nią kontaktujesz. Przygotuj się na to, że wiele osób może Ci nie odpowiedzieć ale założę się, że znajdziesz takie, które będą chciały Ci opowiedzieć więcej o ich pracy i podzielić się swoim doświadczeniem. Wybierz mądrze z kim będziesz się kontaktować – prezes firmy marketingowej może nie mieć czasu na rozmowę, za to pracownik średniego szczebla (z 3-5 letnim doświadczeniem) może mieć więcej czasu i ochoty.
Przygotuj swoje pytania przed rozmową, pamiętaj żeby nie pytać tylko i wyłącznie o zalety ale także o wady. Dowiedz się jakich umiejętności wymaga dana praca, jacy ludzie sprawdzają się najlepiej w tym zawodzie, jak wygląda ich typowy dzień. Pamiętaj, że odpowiedzi mogą być rożne w zależności od tego z kim rozmawiasz i w jakiej formie pracuje dana osoba.
Czy zastąpi mnie komputer?
Ostatni wątek, który chciałbym poruszyć to automatyzacja. Z biegiem czasu coraz więcej prostych prac będą wykonywać za nas komputery. Przy podejmowaniu decyzji o tym, jaki zawód chcielibyśmy wykonywać warto to też wziąć pod uwagę.
Według szacunków nawet do 45% procent pracowników wykonujących obecnie proste prace może zostać zastąpiona przez roboty. Nie wierzycie? Zobaczcie wideo od CGP Greya (ma polskie napisy)
Jeśli chcecie sprawdzić czy Wasza wymarzona praca ma szanse zostać zautomatyzowana możecie to zrobić na stronie BBC
Mam nadzieję, że dzięki tym kilku poradom będzie Wam łatwiej zadecydować kim zostaniecie gdy będziecie dorośli 😉
Powodzenia!